Malaria to jedna z najgroźniejszych chorób tropikalnych, stanowiąca poważne zagrożenie dla podróżnych. Wywoływana jest przez pasożyty z rodzaju Plasmodium i przenoszona na człowieka poprzez ukłucia komarów. Wczesne objawy są mało specyficzne – obejmują gorączkę, dreszcze, bóle mięśni, ogólne osłabienie (objawy grypopodobne, trudne do odróżnienia od innych infekcji). Nieleczona malaria u turysty może w krótkim czasie, tj. w ciągu kilku dni, a nawet kilkunastu godzin, doprowadzić do ciężkiego stanu zagrażającego życia (takie postaci malarii to m.in. malaria mózgowa lub malaria z ostrą niewydolnością nerek). Od lat to właśnie malaria pozostaje główną zakaźną przyczyną zgonów wśród podróżnych odwiedzających rejony tropikalne.

Występowanie

Choroba występuje w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Największe zagrożenie dotyczy Afryki Subsaharyjskiej, gdzie ryzyko zarażenia jest szczególnie wysokie i dominuje najgroźniejszy gatunek pasożyta wywołującego malarię. W Azji, Ameryce Południowej i Środkowej oraz na wyspach Oceanii malaria także występuje, choć ryzyko bywa bardziej zróżnicowane. W niektórych krajach ryzyko może różnić się w zależności od regionu, a nawet od pory roku. Największe zagrożenie występuje w porze deszczowej i po jej zakończeniu (ze względu na namnażanie się komarów) oraz na terenach wiejskich.

Ryzyko dla podróżnych

Dla turystów podróżujących do obszarów endemicznych malaria stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych. Ciężki przebieg i zgony obserwuje się najczęściej u osób, które nie stosowały profilaktyki farmakologicznej podczas podróży w regionie o dużym ryzyku malarii (np. w Afryce Subsaharyjskiej). Nawet krótkotrwały pobyt w takim miejscu, bez odpowiedniego zabezpieczenia, może prowadzić do zachorowania. Ważne jest, aby pamiętać, że objawy choroby mogą rozwinąć się zarówno podczas podróży, jak i po powrocie, przede wszystkim w ciągu pierwszych trzech miesięcy po podróży.

Profilaktyka

Zapobieganie malarii u podróżnych obejmuje:

1. Stosowanie środków ochrony owadami podczas pobytu w tropiku, przede wszystkim w porze największej aktywności komarów przenoszących tę chorobę, czyli od zmierzchu do światu. Do skutecznych metod unikania ich ukłuć należą: spanie pod moskitierą lub korzystanie ze szczelnych, klimatyzowanych pomieszczeń, używanie repelentów odstraszających owady, noszenie odzieży zabezpieczającej przed owadami.

2. Profilaktykę farmakologiczną, czyli przyjmowanie małych dawek leków przeciwmalarycznych podczas podróży do regionów o istotnym ryzyku malarii. Odpowiednio dobrany lek przeciwmalaryczny jest bezpieczny dla organizmu człowieka, a w razie ukłucia przez zarażonego komara znacznie zmniejsza ryzyko rozwoju choroby, zwłaszcza jej ciężkich postaci. Leki zapobiegające malarii są dostępne na receptę.

3. Pilną diagnostykę w celu potwierdzenia lub wykluczenia tej choroby w przypadku pojawienia się gorączki u podróżnego w trakcie pobytu w regionie występowania malarii lub po powrocie z wyjazdu. W takiej sytuacji najlepiej pilnie zgłosić się do najbliższego ośrodka medycznego zajmującego się medycyną tropikalną lub szpitala zakaźnego. Szybkie rozpoznanie i właściwe leczenie w przypadku malarii może uratować życie podróżnika!

Źródła:

1. CDC Yellow Book: Health Information for International Travel 2026. Malaria. https://www.cdc.gov/yellow-book/hcp/travel-associated-infections-diseases/malaria.html Ostatni dostęp: 10/2025
2. WHO. Malaria. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/malaria Ostatni dostęp: 10/2025
3. A. Wroczyńska. Malaria (zimnica): przyczyny, objawy, leczenie oraz profilaktyka. Medycyna Praktyczna. https://www.mp.pl/pacjent/zdrowiewpodrozy/malaria/62861,malaria Ostatni dostęp: 10/2025

MAT-PL-2502023-1.0-10/2025

SZCZEPIENIE WYMAGA KONSULTACJI Z LEKARZEM
Niniejszy materiał ma charakter informacyjny i nie wyczerpuje wszystkich zagadnień związanych ze szczepieniami. W celu uzyskania pełnej informacji w tym zakresie, należy skontaktować się z lekarzem.