Szczepienia w medycynie pracy

Rola pracodawcy w ochronie zdrowia pracowników

Choroby zakaźne to problem powszechny, są jednak sytuacje, w których ich ryzyko wzrasta, np. podczas wykonywania niektórych czynności zawodowych. Zgodnie z aktualnymi przepisami Kodeksu Pracy odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy leży po stronie pracodawcy. Zobowiązany jest on przekazywać pracownikom informacje o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach. Jest również odpowiedzialny za podejmowanie działań ochronnych i zapobiegawczych w celu wyeliminowania lub ograniczenia tych zagrożeń.¹

Szczepienia pracownicze

Większość chorób zakaźnych łączy jedno: można im zapobiegać poprzez szczepienia ochronne. Jest to bezpieczna i skuteczna forma profilaktyki, wykorzystująca naturalne zdolności obronne organizmu i zapewniająca odporność na długi czas. Jest to inwestycja długoterminowa, gdyż szczepienia, w zależności od rodzaju zastosowanej szczepionki, uodparniają na kilka, kilkanaście lat, a niektóre nawet na całe życie.²

Zalecenia

Według ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi to pracodawca lub zlecający wykonanie pracy ma zadanie poinformować pracownika lub osobę mającą wykonywać pracę o rodzaju zalecanego szczepienia ochronnego wymaganego przy wykonywaniu czynności zawodowych.³ Natomiast wykaz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania czynności zawodowych zawarty jest w odpowiednim Rozporządzeniu Rady Ministrów.⁴

Finansowanie szczepień pracowniczych

Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi szczepienia ochronne wykonywane pracownikom zatrudnionym lub podejmującym pracę na określonych stanowiskach (z wyjątkiem szczepień przeciw WZW typu B pracowników wykonujących zawód medyczny) są szczepieniami finansowanymi w całości przez pracodawców.³

Dowiedz się więcej!

Zarówno jeśli jesteś pracodawcą jak i pracownikiem – skontaktuj się z lekarzem medycyny pracy opiekującym się Twoim zakładem pracy aby udzielił Ci wskazówek dotyczących profilaktyki chorób zakaźnych. Placówki, w których wykonywane są szczepienia pracowników to niejednokrotnie te same, które prowadzą szczepienia dla podróżujących. Ich adresy znajdziesz w naszym LOKALIZATORZE PLACÓWEK.

Choroby związane z zawodami	Główne drogi zakażenia	Szczepienia zalecane są:	Schemat szczepienia	Czas utrzymywania się odporności u dorosłych
Wirusowe zapalenie wątroby typu A	Picie zakażonej wody i spożywanie zakażonej żywności, a także bezpośredni kontakt z osobą zakażoną	osobom pracującym przy produkcji i dystrybucji żywności oraz w zakładach zbiorowego żywienia osobom pracującym przy usuwaniu odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych oraz przy konserwacji urządzeń służących do tego celu wyjeżdżającym na tereny endemicznego występowania wirusa, zwłaszcza do krajów o niskim standardzie higieniczno-sanitarnym	Schemat szczepień obejmuje 1 dawkę podaną domięśniowo + dawkę uzupełniającą po 6-12 miesiącach	odporność wieloletnia
Dur brzuszny	Picie zakażonej wody i spożywanie zakażonej żywności, a także bezpośredni kontakt z osobą zakażoną	osobom pracującym przy usuwaniu odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych oraz przy konserwacji urządzeń służących do tego celu wyjeżdżającym do rejonów endemicznego występowania zachorowań na dur brzuszny	W przypadku szczepionki inaktywowanej schemat obejmuje 3 dawki (dwie w odstępie 1 miesiąca + dawkę uzupełniającą po 6–12 miesiącach od przyjęcia pierwszej dawki) W przypadku szczepionki polisacharydowej schemat szczepień obejmuje 1 dawkę podaną domięśniowo	3 lata
Tężec	Kontakt zranionej skóry z zakażoną ziemią	osobom pracującym przy usuwaniu odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych lub konserwacji urządzeń służących temu celowi wykonującym czynności wymagające kontaktu z glebą lub przy obsłudze zwierząt gospodarskich	W przypadku szczepienia przypominającego stosuje się 1 dawkę szczepionki	10 lat
Błonica	Bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, drogą kropelkową	osobom mającym bezpośrednią styczność z osobami przyjeżdżającymi z obszarów występowania zachorowań na błonicę lub wyjeżdżających na obszary występowania zachorowań na błonicę	W przypadku szczepienia przypominającego stosuje się 1 dawkę szczepionki	10 lat
Wścieklizna	Bezpośredni kontakt śliny chorego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub śluzówkami	lekarzom weterynarii i ich asystentom, leśnikom, myśliwym, listonoszom i innym osobom, które ze względu na wykonywane czynności mają kontakt z dzikimi zwierzętami, które mogą stanowić zagrożenie przeniesienia zakażenia na człowieka osobom pracującym na stanowiskach związanych z diagnostyką wścieklizny u zwierząt lub w laboratoriach diagnostycznych czy wirusologicznych z materiałami zawierającymi wirusa wścieklizny wyjeżdżającym na tereny endemicznego występowania wirusa	Schemat obejmuje 3 dawki domięśniowo w dniach: 0/7/28 (lub 21) oraz podanie dawki uzupełniającej po roku	odporność wieloletnia

Materiał opracowany na podstawie:
1. Obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 8 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks pracy. Dz.U. 2016 poz. 1666 www.isap.sejm.gov.pl
2. Wroczyńska A. Bezpiecznie w Świat – poradnik dla podróżnika. Gdynia 2015
3. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570 www.isap.sejm.gov.pl
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności.