Szczepienia - Żółta gorączka (żółta febra)

Żółta gorączka (żółta febra) to ciężka choroba, wywoływana przez wirus należący do rodziny Flaviviridae. Przenosi się na człowieka poprzez ukłucie zakażonego wirusem komara. Rezerwuar wirusa żółtej febry stanowią ssaki naczelne: ludzie i zwierzęta. Jego transmisja zachodzi w trzech cyklach: leśnym, miejskim oraz pośrednim, który dotyczy regionów na pograniczu dżungli w tropikalnej Afryce. W cyklu leśnym wirus przenoszony jest pomiędzy komarami i zwierzętami zamieszkującymi dżunglę, a zakażenia u ludzi mają charakter sporadyczny i dotyczą osób udających się w rejony leśne w tropiku w celach zawodowych lub rekreacyjnych. Cykl pośredni polega na przenoszeniu wirusa przez komara ze zwierzęcia na człowieka na pograniczu dżungli w Afryce. Z kolei cykl miejski to przenoszenie wirusa przez komara bezpośrednio na człowieka. Mimo, że większość zakażeń przebiega bezobjawowo, niektóre prowadzą do ostrej choroby charakteryzującej się dwiema fazami. Początkowo występuje gorączka, ból mięśni, ból głowy, dreszcze, brak łaknienia, mdłości i / lub wymioty, często z bradykardią. U około 15% pacjentów po kilku dniach dochodzi do rozwinięcia się drugiej fazy choroby. Znowu pojawia się gorączka, rozwija żółtaczka, bóle brzucha, wymioty i zmiany krwotoczne. Połowa tych pacjentów umiera w ciągu 10-14 dni od rozpoczęcia choroby.

Występowanie

Żółta gorączka występuje w tropikalnych obszarach Afryki oraz Ameryki Środkowej i Południowej. Transmisja może wystąpić na wysokości do 2300 metrów w obu Amerykach i prawdopodobnie wyżej w Afryce. Szczegółowe dane na temat występowania tej choroby można uzyskać na stronach internetowych należących do CDC lub WHO.

Ryzyko dla podróżujących

Szacuje się, że ryzyko zachorowania u osób nieuodpornionych przed wyjazdem dotyczy 50 podróżnych na 100 000 w ciągu 2-tygodniowego pobytu w Afryce Zachodniej oraz odpowiednio 5 osób na 100 000 w Ameryce Południowej. Największe zagrożenie występuje podczas pory deszczowej, zwłaszcza pod koniec tego okresu oraz na przełomie pory deszczowej i suchej. W Ameryce Południowej takie warunki zwykle obserwuje się od stycznia do maja, w Afryce Zachodniej - od sierpnia do października. Epidemie żółtej gorączki, zwłaszcza związane z transmisją w cyklu miejskim, mogą jednak także występować podczas pory suchej.

Profilaktyka

Szczepienie przeciwko żółtej gorączce jest obecnie, jako jedyne, objęte regulacjami określanymi przez Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne (z j. ang. International Health Regulations - IHR) Światowej Organizacji Zdrowia z 2005 roku.

U podróżujących szczepienie przeciwko tej chorobie jest:

• zalecane dla udających się w rejony zagrożone zakażeniem wirusem żółtej gorączki, niezależnie od tego czy są one objęte obowiązkiem szczepień.
• obowiązkowe dla wszystkich podróżnych, przybywających do kilkunastu krajów Afryki i Ameryki Południowej, o ile nie występują przeciwwskazania do podania szczepionki.
• obowiązkowe dla osób opuszczających rejony występowania żółtej gorączki i przybywających do niektórych krajów potencjalnie zagrożonych transmisją wirusa żółtej febry; takie wymagania dotyczą podróżnych przekraczających granice państwowe na terytorium Afryki i Ameryki Południowej lub Środkowej, a także udających się z tych regionów do krajów położonych w tropikalnej części Azji oraz do Australii.

Kwalifikacja do szczepienia przeciwko żółtej gorączce przed wyjazdem zagranicznym powinna uwzględniać indywidualne ryzyko zakażenia wirusem żółtej febry związane z trasą i charakterem podróży, potencjalne konsekwencje kliniczne w razie zachorowania, w szczególności znaczną śmiertelność w przebiegu objawowej żółtej gorączki, wymogi wynikające z IHR, ewentualne przeciwwskazania oraz ryzyko rzadko występujących, ciężkich działań niepożądanych szczepionki u danego podróżnego.

UWAGA! Niektóre Państwa wymagają, by osoby przybywające bezpośrednio z rejonów zagrożonych żółtą gorączką były szczepione przeciw tej chorobie. Szczegółowe informacje dostępne są w serwisie WHO: www.who.int/ith Dodatkowo, informacje na ten temat znajdują się w zakładce Materiały do pobrania, w pliku "Szczepienia obowiązkowe i zalecane przed wyjazdem do różnych krajów świata".

Materiały do pobrania:
1. Infografika 20.08 - Dzień Komara

Opracowano na podstawie:
International Travel and Health Vaccine – preventable diseases and vaccines – 2017 update, WHO (www.who.int/ith) oraz CDC Health for International Travel 2016 (www.cdc.gov/travel), CDC Yellow Book 2020

SZCZEPIENIE WYMAGA KONSULTACJI Z LEKARZEM
Niniejszy materiał ma charakter informacyjny i nie wyczerpuje wszystkich zagadnień związanych ze szczepieniami. W celu uzyskania pełnej informacji w tym zakresie, należy skontaktować się z lekarzem.