Polio – sukces światowej profilaktyki

Niedawne przypadki zachorowania na poliomyelitis (m. in. W Birmie, Etiopii i Chinach) przypominają nam, że walka z tą chorobą jeszcze się nie skończyła. Mimo to, jej przykład pokazuje, jak wiele można osiągnąć na polu profilaktyki.

Choroba Heinego-Medina (łac. poliomyelitis anterior acuta), potocznie zwana „polio”, towarzyszyła ludzkości od dawna. Podejrzewa się, że pierwsze wzmianki o niej mogą pochodzić nawet sprzed ponad 3000 lat. W 1789 roku choroba została fachowo opisana przez brytyjskiego lekarza, dr. Michaela Underwooda. Z biegiem lat odkrywano coraz więcej faktów na temat polio.

Różne odkrycia dotyczące choroby można określić mianem przełomu, ale niezaprzeczalnie jednym z największych było opracowanie w 1955 r. przez dr Jonasa Salka sposobu ochrony przed nią. Dzięki temu możliwe było rozpoczęcie szczepień. Niedługo potem nastąpił kolejny przełom, tym razem dzięki pracy dr Alberta Sabina. Zaproponowana przez niego w 1961 r. alternatywna metoda szczepień szybko zdobyła szerokie uznanie. Dzięki obu tym odkryciom możliwa była skuteczna walka z chorobą w wielu krajach na świecie, łącznie z Polską. Po epidemii w 1958 roku, w czasie której odnotowano 6 090 zachorowań oraz 348 zgonów rozpoczęto program szczepień, który pozwolił zwalczyć chorobę. Ostatnie zachorowanie na poliomyelitis w naszym kraju, wywołane dzikim typem wirusa, miało miejsce w 1984 r.

Cztery lata później, w 1988 WHO ogłosiło Globalny Program Eradykacji Polio, którego celem było uwolnienie świata od tej choroby. Dzięki połączonym siłom CDC, Rotary International, WHO oraz UNICEF, przy wsparciu finansowym Fundacji Billa i Melindy Gatesów, udało się zmniejszyć liczbę przypadków występowania polio o 99,9% w porównaniu do startu inicjatywy. Podczas gdy w 1988 r. odnotowano około  350 000 zachorowań w 125 krajach na świecie, obecnie endemicznie polio występuje tylko w Afganistanie i Pakistanie, gdzie w 2018 r. stwierdzono 33 przypadki polio. Sporadycznie zachorowania pojawiają się także w innych krajach Azji i Afryki, a kilka lat temu polio pojawiło się również na Ukrainie. W związku z powyższym właściwe uodpornienie przed polio wśród podróżnych jest tak ważne także obecnie. CDC szacuje, że w czasie trwania programu udało się zapobiec 13 milionom przypadków porażeń wywołanych wirusem polio i 650 000 zgonom. Ostrzega też, że zaprzestanie działań mogłoby powodować powrót choroby i groźne powikłania przede wszystkim u dzieci.

Opracowano na podstawie:
http://polioeradication.org/polio-today/history-of-polio/
https://www.cdc.gov/polio/
https://www.who.int/topics/poliomyelitis/en/
http://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/poliomyelitis/3/
SPPL.TRAV.19.08.0135